Opera liryczna Eugeniusz Oniegin została napisana przez Piotra Iljicza Czajkowskiego w 1877 roku. Fabuła nowej opery Puszkina, jak powiedział sam Czajkowski w liście do swojego bliskiego przyjaciela i ulubionego ucznia, kompozytora Tanejewa, została zaproponowana przez śpiewaczkę Elizawetę Andriejewną Ławrowską.
Uważa się, że na wybór fabuły wpłynęły wydarzenia osobiste. Podobno dzień wcześniej Piotr Iljicz, podobnie jak Oniegin, otrzymał list z wyznaniem miłości od dziewicy Antoniny Iwanowna Milukowej. Nawet nie ustalając dokładnego przebiegu wydarzeń, można stwierdzić, że życie osobiste kompozytora rozwijało się w ścisłym związku z pisaniem opery opartej na powieści A.S. Puszkin.
Pierwsza inscenizacja opery „Eugeniusz Oniegin” miała miejsce w marcu 1879 roku w Teatrze Małym, ale wtedy nie została doceniona przez publiczność. I dopiero po występie 23 stycznia 1881 roku w Teatrze Bolszoj popularność opery zaczęła gwałtownie rosnąć.
Opera pierwotnie pomyślana była jako opera kameralna, ale później Czajkowski stworzył nowe wydanie specjalnie z myślą o przedstawieniach na deskach Opery Cesarskiej. Już w czasach sowieckich oryginalna wersja „scen lirycznych” została odtworzona staraniem K.S. Stanisławski. Obecnie w użyciu są oba wydania opery.